ارزیابی روش های مختلف برآورد تبخیر تعرق گیاه مرجع و پهنه بندی آن در ایران
نویسندگان
چکیده
کشور ایران دارای اقلیم خشک و نیمه خشک است که ریزش های کمِ جوّی، رگبارهای شدید، وقوع جریان های سیلابی و تبخیر (تبخیر تعرق) زیاد از ویژگی های آن به شمار می آید. پژوهش حاضر سعی در ارزیابی و پهنه بندی تبخیر تعرق گیاه مرجع (eto) و ارائه آن در قالب نقشه های پهنه بندی و هم تبخیر تعرق (مرجع) به عنوان ابزاری اساسی برای مدیریت آب دارد. در این بررسی با گروه بندی مناطق هم اقلیم براساس اقلیم نمای یونسکو از میانگین های درازمدت متغیرهای اقلیمی 91 ایستگاه هواشناسی و داده های لایسیمتر، برای تعیین روش مناسب تخمین eto استفاده شد. تبخیر تعرق گیاه مرجع برمبنای اطلاعات اقلیمی هر یک از ایستگاه ها به کمک نرم افزار refet به 13 روش محاسبه شد. روش های محاسباتی شامل هفت روش ترکیبی بر پایه روش پنمن، دو روش دمایی، سه روش تشعشعی ـ دمایی و یک روش تشعشعی بودند. مناسب ترین روش محاسباتی از بین 13 روش، در مقایسه با مقادیر تبخیر تعرق لایسیمتری در هر اقلیم انتخاب شد. انتخاب روش محاسباتی براساس آماره های ضریب تبیین (2r)، جذر میانگین مربعات خطا (rmse) و میانگین خطای اریبی (mbe) صورت گرفت. مقادیر rmse، mbe و 2r در 9 ایستگاه لایسیمتری به ترتیب 1/1 میلی متر در روز، 23/0- میلی متر در روز و 85/0 به دست آمد، که نشان دهنده دقت مناسب کار در گستره جغرافیایی کشور ایران است. در نهایت هر یک از روش های محاسباتی انتخاب شده، برای سایر ایستگاه های هم اقلیم فاقد مقادیر لایسیمتری مبنای برآورد eto قرار گرفتند. نتایج نشان داد که روش های با پایه پنمن در اکثر مناطق ایران مناسب ترین روش برای برآورد eto به شمار می آیند. در ترسیم نقشه هم تبخیر تعرق مرجع (isoeto) و پهنه بندی آن براساس نقشه های توپوگرافی رقومی شده، اطلاعات جغرافیایی ایستگاه های هواشناسی و بهره گیری از نرم افزارهای gis و surfer براساس داده های تبخیر تعرق مرجع روزانه صورت گرفت. نتایج پهنه بندی به روش کریجینگ، نشان داد میزان eto در 23 درصد از سطح ایران که در مناطق مرتفع شمال کشور قرار دارند، کمتر از 48/4 میلی متر در روز است؛ و در مقابل 77 درصد از سطح کشور در پهنه eto بیش از این مقدار تا سقف 70/10 میلی متر در روز قرار دارد. به نظر می رسد که پراکنش مناسب زمانی و مکانی بارش های مناطق شمالی، رطوبت نسبتاً بالا و برودت هوا در کاستن از پتانسیل تبخیر تعرق این مناطق نقش اساسی دارد. در مجموع وجود بی نظمی و نوسانات زیاد در سری های زمانی بارندگی سالانه از عوامل اصلی کمبود منابع آب و به تبع آن افزایش تبخیر تعرق در مناطق خشک و نیمه خشک ایران است.
منابع مشابه
بررسی کارآئی روش های تجربی برآورد تبخیر- تعرق مرجع (بر پایه تشتک تبخیر) در اقلیم های مختلف (مطالعه موردی ایران)
در این تحقیق جهت تعیین بهترین روش برآورد تبخیر- تعرق گیاه مرجع در بین روشهای بر پایه تشت تبخیر برای اقلیم‌های مختلف از آمار واطلاعات هواشناسی روزانه طی 15 سال (2013-1999) در153 ایستگاه سینوپتیک سراسرکشور استفاده شد. تبخیر - تعرق مرجع برای کل ایستگاه‌های سینوپتیک کشور، از 12 روش بر پایه تشتک تبخیر محاسبه شد، همچنین ازروش فائو- پنمن- مانتیث به عنوان روش استاندارد برای ارزیابی دیگر روش‌ها استفاد...
متن کاملارزیابی دقت 20 مدل تجربی برآورد تبخیر-تعرق مرجع مناطق ساحلی در اقلیم های مختلف
سابقه و هدف: دقیق‌ترین روش برآورد تبخیر-تعرق، استفاده از لایسیمتر وزنی است، اما از آنجا که احداث این نوع لایسیمتر هزینه بسیار زیادی را به همراه دارد، بیشتر از روشهای تجربی برای برآورد تبخیر-تعرق استفاده می‌شود و نتایج آن با روش مرجع برآورد تبخیر-تعرق (فائو پنمن-مانتیث) مقایسه می‌شود.بنابراین هدف اصلی تحقیق حاضر، مقایسه دقت 20 مدل تجربی برآورد تبخیر-تعرق مرجع و ارائه بهترین روش تجربی در شهرستان...
متن کاملارزیابی مدل‌های برآورد تابش خورشیدی در تخمین تبخیر-تعرق مرجع
تابش خورشیدی یکی از عوامل ضروری در برنامهریزی آبیاری، چرخه هیدرولوژیکی، مدل‌های شبیه ساز عملکرد گیاه و برآورد تبخیر-تعرق مرجع میباشد. هدف تحقیق حاضر، بررسی دقت مدل‌های برآورد تابش خورشیدی و تأثیر آنها بر تبخیر-تعرق مرجع میباشد. برای این منظور از دادههای هواشناسی چهار ایستگاه سینوپتیک ارومیه، تکاب، سلماس و مهاباد در غرب حوضه آبریز دریاچه ارومیه در مقیاس روزانه استفاده گردید. تابش خورشیدی توس...
متن کاملارزیابی معادله های مختلف تجربی برآورد تبخیر و تعرق گیاه مرجع در شرایط مختلف نبود پارامترهای هواشناسی اندازه گیری شده در چند ناحیه آب و هوایی ایران
متن کامل
ارزیابی و اصلاح مدل‌های والیانتز برای برآورد تبخیر- تعرق گیاه مرجع در شرایط کمبود داده
برآورد دقیق تبخیر- تعرق گیاه مرجع (ETo) نقش بسزایی در بهبود مدیریت مصرف آب در مزرعه و برنامهریزی آبیاری دارد. روشهای مختلفی جهت برآورد EToموجود میباشد. معتبرترین روش برآورد EToمدل فائو-پنمن- مانتیث (FAO-PM) میباشد، اما این مدل به دادههای ورودی زیادی نیاز دارد که در اکثر ایستگاه‌های هواشناسی بخصوص در کشورهای در حال توسعه به طور کامل اندازهگیری نشده و یا ...
متن کاملارزیابی و تحلیل عدم قطعیت برآورد تبخیر- تعرق گیاه مرجع با استفاده از برنامهریزی ژنتیک
کشور ایران از لحاظ شرایط اقلیمی جزﺀ مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان محسوب می‌شود. محدودیت منابع آب و بهره‌برداری نامطلوب از آن، بخش کشاورزی را با چالش‌های عمده‌ای مواجه کرده است. استفاده بهینه آب در مزرعه، نیازمند تخمین دقیق میزان آب مصرفی گیاه میباشد. تاکنون مطالعات زیادی در خصوص ارائه روشهای تخمین تبخیر- تعرق گیاه مرجع (ET0) با استفاده از سیستم‌های هوشمند صورت گرفته است. در این تحقیق ضمن بررسی کا...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
پژوهشهای جغرافیای طبیعیناشر: مؤسسه جغرافیا
ISSN 2008-630X
دوره 42
شماره 4 2011
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023